انواع اضطراب امتحان
الف) اضطراب تسهیل کننده یا تسریع کننده:
به اضطراب کم و یا در حد معقول که موجب تلاش
بیشتر برای کسب موفقیت میشود و نتیجه بهتری را عاید فرد میکند، اضطراب
تسهیل یا تسریع کننده اطلاق میشود.
نشانهها:
۱- فرد به خاطر مرور کردن
درسهایش، دچار هیجان میشود.
۲- خودش را در اتاقش
حبس میکند و مشغول درس خواندن میشود و به کوچکترین مزاحمت اعتراض میکند.
۳- به شیوه خاصی درسهایش را مرور میکند، مثلاً
با صدای بلند درس میخواند در اتاق راه میرود و یا دراز میکشد.
۴ -به درخواستهای اطرافیان توجه نمیکند و یا در
مقابل خواستهها با اعتراض میگوید که درس دارد.
۵- کم غذا یا نسبت به غذا بیمیل میشود.
ب) اضطراب ناتوان کننده:
اضطراب ناتوان کننده، دلهره و تشویق شدیدی
است که یا خود فرد دارد و یا اطرافیان آن را در فرد تشدید میکنند.
اضطراب شدید، اثر منفی روی عملکرد فرد میگذارد، زیرا با متأثر و درگیر
کردن ذهن، زمینه فراموشیهای زودگذر و خطاهای ادراکی را فراهم میکند.
نشانهها:
۱- فرد به خاطر مرور درسهایش
دچار هیجان بیش از حد میشود.
۲- دارای دلشوره و دل بهمخوردگی است.
۳ -هنگام مرور درسهایش،
دستپاچه و عجول میشود.
۴ - از اینکه
هرچه میخواند، چیزی نمیفهمد نالان است.
۵- از گرفتن نمره کم، ترس و وحشت دارد.
۶- هنگام درسخواندن،
ناخنهایش را میجود، پوست لب را میکند یا با موی سرش بازی میکند.
۷- بیاشتهاست و نمیتواند غذا بخورد.
۸- حالت
تهوع دارد.
۹- گریان است و بهانهگیریهای
بیدلیل دارد
علتها:
عوامل زیر باعث اضطراب امتحان در فرد است:
۱- سختگیریهای بیش از حد
زمانی که والدین با نزدیک شدن زمان امتحان،
فشار مضاعفی برای آماده شدن و نمره گرفتن (معمولاً بیست) در مورد فرزند
خود به کار میبرند و یا پی در پی درباره امتحان به او هشدار میدهند
عدم دقت و تمرکز در انجام تکالیف یا درس خواندن در طول سال باعث میشود تا یادگیری سطحی باشد و در موقع امتحان یادآوری مطالب دشوار و موجب اضطراب شود
.
۱۲- مقررات
گاهی قوانین خشک، رسمی و انعطافناپذیری که بر
مبنای عدم اعتماد به دانشآموز از سوی مدرسه و عوامل اجرایی امتحانات وضع
شده، میتواند بر شدت اضطراب بیفزاید.
۱۳- انتظار بیش از حد
گاهی اضطراب امتحان به این دلیل است که
انتظارات فرد از خود، بیش از تواناییهای اوست.
راهکارهای کاهش اضطراب امتحان
۱- به فرزندامان یادآوری کنیم همواره به خدا
توکل و هرکاری را با نام او شروع کند، زیرا خدا آرامش دهنده دلهای مضطرب
است.
۲- بر تواناییهای فرزندمان تاکید کنیم تا
اعتماد به نفس او تقویت شود.
۳- انتظارات خود را با تواناییهای فرزندمان
هماهنگ کنیم و از او توقع بیش از حد نداشته باشیم.
۴- تلاشهای فرزندمان برای کسب موفقیتهای هرچند
کوچک را قدر بدانیم و او را تشویق کنیم.
۵- عملکرد فرزندمان را با خودش مقایسه کنیم، در
صورت پیشرفت او را تشویق کنیم و در غیر این صورت درصدد علتیابی و رفع آن
باشیم.
۶- امتحان، جزئی از فرآیند آموزش است، آن را
عملکرد طبیعی و معمولی آموزش بدانیم و از حساسیت بیمورد نسبت به آن
بپرهیزیم.
۷- شرایط فیزیکی و عاطفی مناسبی را در ایام
امتحانات برای فرزندمان فراهم کنیم.
۸- از ابتدای
سال تحصیلی، فرزندمان را با نحوه برنامهریزی درسی، روش صحیح مطالعه و مرور درسها
آشنا کنیم تا هنگام امتحان از انباشته شدن مطالب درسی و اضطراب امتحان بکاهیم.
۹- به فرزندمان
اطمینان خاطربدهیم که در کنار او خواهیم بود و اگر مشکلی داشت او را یاری
خواهیم کرد. از بکار بردن عباراتی مانند «به من ربطی ندارد، مشکل خودت
است، از نوع درس خواندن تو خسته شدم و...» خودداری کنیم
10- به فرزندمان یادآور شویم که تمامی تلاش خود را صرف یادگیری
درسها کند نه کسب نمره، زیرا کسانی که فقط برای به دست آوردن نمره درس
میخوانند، مطالب درسی را زودتر فراموش میکنند.
۱۱- با فرزندمان به گونهای رفتار کنیم که او
بتواند عقاید و نگرانیهای خود را درباره امتحان آشکارا بیان کند.
در مسئله استرس با ۳ مقوله روبرو میباشد:
1-
منبع استرس2- چگونگی مقابله بااسترس
۳- واکنش وی
درمقابل استرس: که یکی از راههای مقابله بااسترس همان اضطراب است .
راههای پیشگری از اضطراب :
۱- حذف عوامل مخل
۲-- تغییر نگرش خانواده و معلمان در مورد
دانش آموزان
۳- مهیا نمودن محیطی آرام برای درس
خواندن دانش آموز در خانواده و همچنین محیطی آرام برای بر گزاری امتحان و پی بردن
به استعداد وتوان دانش آموزان و...
چگونه از اضطراب امتحان کم کنیم
اکثر ما هنگام روبه روشدن با موقعیت های تهدید
آمیز یا فشار احساس تنش و اضطراب می کنیم.
این گونه احساسات، واکنش های بهنجاری در برابر
فشار روانی است. اضطراب امتحان پدیده ای رایج است که به وفور در مراکز آموزشی و
تحصیلی دیده می شود و همبستگی زیادی با عملکرد موفقیتآمیز یا ناموفق دانشآموز دارد.
فرد دارای اضطراب امتحان، فردی است که به خوبی
مواد موضوعات درسی کلا سی و دوره را فراگرفته است. اما به دلیل اضطراب قادر به
بیان دانسته های خویش در امتحان نیست.
بنابراین انتظار می رود بین نمره های اضطراب
امتحان و نمره های دروس رابطه معکوسی وجود داشته باشد.
تحقیقات متعددی در مورد تاثیر اضطراب صورت گرفته
است .
۱- داشتن یک برنامه ریزی اصولی و منسجم برای مطالعه درس های خود هستند. 2- هنگام مطالعه تمرکز ل زم را داشته باشند.3- اوقات مطالعه خود را برای دروس مختلف تقسیم می کند.4- برنامه درسی هر روز را همان روز مطالعه می کند
پیشنهادهایی برای کاهش میزان اضطراب امتحان
-والدین باید انتظارات و توقعات خود را با علا یق و استعدادهای جوانان منطبق کنند
2- از تنبیه کردن کودکان و نوجوانان به دلیل گرفتن نمره کم خودداری کنند. این کار نه تنها باعث پایین آمدن اعتماد به نفس و عزت نفس تحصیلی آنها خواهد شد. بلکه زمینه ذهنی منفی ای نسبت به تحصیل در او ایجاد می کند
3-
والدین باید نقاط قوت و استعدادهای فرزندان خود
را بشناسند و آنها را تایید و تقویت کنند.
۴- معلمان نیز باید سطح توقعات خود را با توانایی ها
و استعدادهای دانش آموزان هماهنگ سازند
5- معلمان باید محیط مساعد و آرامی برای دانشآموزان در جلسه امتحان فراهم آورند تا حالت تنش دانش آموزان از بین برود و اضطراب آنان کاهش یابد
6.-والدین و معلمان باید از مقایسه دانش آموزان با سایر همسالا ن و همکلا سان جدا خودداری کنند تا از ایجاد احساس حقارت و اضطراب جلوگیری شود
7-اگر دانش آموز بیاموزد که در تمام موقعیت های حساس زندگی به خداوند تکیه کند. آرامش بیشتری خواهد داشت آموختن دعا یا سوره ای کوتاه از قرآن به کاهش اضطراب دانش آموز کمک می کند
8-مشاوران
مدارس یا معلمان حتی الا مکان،روش های صحیح مطالعه و برنامه ریزی درسی را به دانش آموزان
بیاموزند. دانش آموزان باید بدانند که آمادگی کافی برای
امتحان باعث کاهش اضطراب می شود و بازده تحصیلی را بالا می برد
.