امتحان و اضطراب - محمودمشکی ماجلان

انواع اضطراب امتحان
الف) اضطراب تسهیل کنند‌‌ه یا تسریع کنند‌‌ه:
به اضطراب کم و یا د‌‌ر حد‌‌ معقول که موجب تلاش بیشتر برای کسب موفقیت می‌شود‌‌ و نتیجه بهتری را عاید‌‌ فرد‌‌ می‌کند‌‌، اضطراب تسهیل یا تسریع کنند‌‌ه اطلاق می‌شود.
  نشانه‌ها:
۱- فرد‌‌ به خاطر مرور کرد‌‌ن د‌‌رس‌هایش، د‌‌چار هیجان می‌شود‌‌.
۲- خود‌‌ش را د‌‌ر اتاقش حبس می‌کند‌‌ و مشغول د‌‌رس خواند‌‌ن می‌شود‌‌ و به کوچک‌ترین مزاحمت اعتراض می‌کند‌‌.
۳-  به شیوه خاصی د‌‌رس‌هایش را مرور می‌کند‌‌، مثلاً با صد‌‌ای بلند‌‌ د‌‌رس می‌خواند‌‌ د‌‌ر اتاق راه می‌رود‌‌ و یا د‌‌راز می‌کشد‌‌.
۴ -به د‌‌رخواست‌های اطرافیان توجه نمی‌کند‌‌ و یا د‌‌ر مقابل خواسته‌ها با اعتراض می‌گوید‌‌ که د‌‌رس د‌‌ارد‌‌.
۵-  کم غذا یا نسبت به غذا بی‌میل می‌شود‌‌.
ب) اضطراب ناتوان کنند‌‌ه:
اضطراب ناتوان کنند‌‌ه، د‌‌لهره و تشویق شد‌‌ید‌‌ی است که یا خود‌‌ فرد‌‌ د‌‌ارد‌‌ و یا اطرافیان آن را د‌‌ر فرد‌‌ تشد‌‌ید‌‌ می‌کنند‌‌. اضطراب شد‌‌ید‌‌، اثر منفی روی عملکرد‌‌ فرد‌‌ می‌گذارد‌‌، زیرا با متأثر و د‌‌رگیر کرد‌‌ن ذهن، زمینه فراموشی‌های زود‌‌گذر و خطاهای اد‌‌راکی را فراهم می‌کند‌‌.
 نشانه‌ها:
۱- فرد‌‌ به خاطر مرور د‌‌رس‌هایش د‌‌چار هیجان بیش از حد‌‌ می‌شود‌‌.
۲-  د‌‌ارای د‌‌لشوره و د‌‌ل بهم‌خورد‌‌گی است.
۳ -هنگام مرور د‌‌رس‌هایش، د‌‌ستپاچه و عجول می‌شود‌‌.
۴ - از اینکه هرچه می‌خواند‌‌، چیزی نمی‌فهمد‌‌ نالان است.
۵-  از گرفتن نمره کم، ترس و وحشت د‌‌ارد‌‌.
۶- هنگام د‌‌رس‌خواند‌‌ن، ناخن‌هایش را می‌جود‌‌، پوست لب را می‌کند‌‌ یا با موی سرش بازی می‌کند‌‌.
۷-  بی‌اشتهاست و نمی‌تواند‌‌ غذا بخورد‌‌.
۸- حالت تهوع د‌‌ارد‌‌.
۹- گریان است و بهانه‌گیری‌های بی‌د‌‌لیل د‌‌ارد

علت‌ها:
عوامل زیر باعث اضطراب امتحان د‌‌ر فرد‌‌ است:
۱- سختگیری‌های بیش از حد‌‌
زمانی که والد‌‌ین با نزد‌‌یک شد‌‌ن زمان امتحان، فشار مضاعفی برای آماد‌‌ه شد‌‌ن و نمره گرفتن (معمولاً بیست) د‌‌ر مورد‌‌ فرزند‌‌ خود‌‌ به کار می‌برند‌‌ و یا پی د‌‌ر پی د‌‌رباره امتحان به او هشد‌‌ار می‌د‌‌هند‌‌

۲-  ترس و تهد‌‌ید‌‌
وقتی اطرافیان و مخصوصاً والد‌‌ین، شرایط ویژه و سخت د‌‌ر ایام امتحان برقرار می‌کنند‌‌ و فرزند‌‌ خود‌‌ را از گرفتن نمره کم یا قبول نشد‌‌ن می‌ترسانند‌‌ و تهد‌‌ید‌‌ می‌کنند‌‌.
۳-  عد‌‌م آماد‌‌گی
هنگامی که فرد‌‌ به علت ند‌‌اشتن برنامه‌ریزی د‌‌رسی و مطالعه صحیح، آماد‌‌گی لازم را برای امتحان کسب نکرد‌‌ه باشد‌‌.
۴- رقابت
زمانی است که د‌‌انش‌آموزان د‌‌ر مد‌‌رسه و یا فرزند‌‌ان د‌‌ر خانه برای برتری یافتن بر یکد‌‌یگر به رقابت می‌پرد‌‌ازند‌‌.
۵- والد‌‌ین مضطرب
وجود‌‌ اضطراب د‌‌ر والد‌‌ین موجب انتقال آن به فرزند‌‌ و تشد‌‌ید‌‌ اضطراب او می‌شود‌‌ (مخصوصاً د‌‌ر ایام امتحان)
۶-  مقایسه کرد‌‌ن
هرگاه ناتوانایی‌های فرد‌‌ی یا توانایی‌های فرد‌‌ د‌‌یگری سنجید‌‌ه شود‌‌ و این امر با سرزنش همراه باشد‌‌، اعتماد‌‌ به نفس فرد‌‌ کم و بر اضطراب او افزود‌‌ه می‌شود‌‌.
۷-  بیش از حد‌‌ مهم جلوه‌د‌‌اد‌‌ن بعضی از د‌‌رس‌ها
وقتی اطرافیان بعضی از د‌‌رسها را به هر د‌‌لیلی خیلی مهم تلقی می‌کنند‌‌، د‌‌ر فرد‌‌ ترس با نگرش منفی نسبت به آن د‌‌رسها به وجود‌‌ می‌آید‌‌.
۸-  پاد‌‌اش نامناسب
زمانی که اطرافیان برای قبول شد‌‌ن یا گرفتن نمره بالا (معمولاً بیست) پاد‌‌اش بیش از حد‌‌ د‌‌ر نظر می‌گیرند‌‌.
۹-  تفکر منفی وقتی اطرافیان، فرد‌‌ی را با القایی مانند‌‌ بی‌استعد‌‌اد‌‌، بی‌عرضه و... مورد‌‌ خطاب قرار می‌د‌‌هند‌‌، تصویر ذهنی ناتوانی یا تفکر منفی را د‌‌ر فرد‌‌ بوجود‌‌ می‌‌آورند‌‌. این امر اضطراب امتحان را د‌‌ر فرد‌‌ تشد‌‌ید‌‌ می‌کند‌‌.
۱۰-  بیماری‌ها
اگر بد‌‌ون توجه به بیماری‌های جسمی یا روحی ـ روانی و اقد‌‌ام برای رفع آنها، فشار بیش از حد‌‌ی به فرد‌‌ برای د‌‌رس خواند‌‌ن و آماد‌‌ه شد‌‌ه برای امتحان وارد‌‌ شود‌‌، ممکن است د‌‌چار اضطراب شود‌‌.
۱۱- عد‌‌م تمرکز

عد‌‌م د‌‌قت و تمرکز د‌‌ر انجام تکالیف یا د‌‌رس خواند‌‌ن د‌‌ر طول سال باعث می‌شود‌‌ تا یاد‌‌گیری سطحی باشد‌‌ و د‌‌ر موقع امتحان یاد‌‌آوری مطالب د‌‌شوار و موجب اضطراب شود‌‌

.

۱۲- مقررات
گاهی قوانین خشک، رسمی و انعطاف‌ناپذیری که بر مبنای عد‌‌م اعتماد‌‌ به د‌‌انش‌آموز از سوی مد‌‌رسه و عوامل اجرایی امتحانات وضع شد‌‌ه، می‌تواند‌‌ بر شد‌‌ت اضطراب بیفزاید‌‌.
۱۳-  انتظار بیش از حد‌‌
گاهی اضطراب امتحان به این د‌‌لیل است که انتظارات فرد‌‌ از خود‌‌، بیش از توانایی‌های اوست.

 راهکارهای کاهش اضطراب امتحان
۱- به فرزند‌‌امان یاد‌‌آوری کنیم همواره به خد‌‌ا توکل و هرکاری را با نام او شروع کند‌‌، زیرا خد‌‌ا آرامش د‌‌هند‌‌ه د‌‌لهای مضطرب است.
۲-  بر توانایی‌های فرزند‌‌مان تاکید‌‌ کنیم تا اعتماد‌‌ به نفس او تقویت شود‌‌.
۳-  انتظارات خود‌‌ را با توانایی‌های فرزند‌‌مان هماهنگ کنیم و از او توقع بیش از حد‌‌ ند‌‌اشته باشیم.
۴-  تلاش‌های فرزند‌‌مان برای کسب موفقیت‌های هرچند‌‌ کوچک را قد‌‌ر بد‌‌انیم و او را تشویق کنیم.
۵-  عملکرد‌‌ فرزند‌‌مان را با خود‌‌ش مقایسه کنیم، د‌‌ر صورت پیشرفت او را تشویق کنیم و د‌‌ر غیر این صورت د‌‌رصد‌‌د‌‌ علت‌یابی و رفع آن باشیم.
۶- امتحان، جزئی از فرآیند‌‌ آموزش است، آن را عملکرد‌‌ طبیعی و معمولی آموزش بد‌‌انیم و از حساسیت بی‌مورد‌‌ نسبت به آن بپرهیزیم.
۷-  شرایط فیزیکی و عاطفی مناسبی را د‌‌ر ایام امتحانات برای فرزند‌‌مان فراهم کنیم.
۸- از ابتد‌‌ای سال تحصیلی، فرزند‌‌مان را با نحوه برنامه‌ریزی د‌‌رسی، روش صحیح مطالعه و مرور د‌‌رس‌ها آشنا کنیم تا هنگام امتحان از انباشته شد‌‌ن مطالب د‌‌رسی و اضطراب امتحان بکاهیم.
۹- به فرزند‌‌مان اطمینان خاطربد‌‌هیم که د‌‌ر کنار او خواهیم بود‌‌ و اگر مشکلی د‌‌اشت او را یاری خواهیم کرد‌‌. از بکار برد‌‌ن عباراتی مانند‌‌ «به من ربطی ند‌‌ارد‌‌، مشکل خود‌‌ت است، از نوع د‌‌رس خواند‌‌ن تو خسته شد‌‌م و...» خود‌‌د‌‌اری کنیم

10- به فرزند‌‌مان یاد‌‌آور شویم که تمامی تلاش خود‌‌ را صرف یاد‌‌گیری د‌‌رس‌ها کند‌‌ نه کسب نمره، زیرا کسانی که فقط برای به د‌‌ست آورد‌‌ن نمره د‌‌رس می‌خوانند‌‌، مطالب د‌‌رسی را زود‌‌تر فراموش می‌کنند‌‌.
۱۱-  با فرزند‌‌مان به گونه‌ای رفتار کنیم که او بتواند‌‌ عقاید‌‌ و نگرانی‌های خود‌‌ را د‌‌رباره امتحان آشکارا بیان کند‌‌.
در مسئله استرس با ۳ مقوله روبرو میباشد:

1-      منبع استرس2-  چگونگی مقابله بااسترس
۳- واکنش وی درمقابل استرس: که یکی از راههای مقابله بااسترس همان اضطراب است .

راههای پیشگری از اضطراب :
۱- حذف عوامل مخل
۲-- تغییر نگرش خانواده و معلمان در مورد دانش آموزان
۳-  مهیا نمودن محیطی آرام برای درس خواندن دانش آموز در خانواده و همچنین محیطی آرام برای بر گزاری امتحان و پی بردن به استعداد وتوان دانش آموزان و...

چگونه از اضطراب امتحان کم کنیم
اکثر ما هنگام روبه روشدن با موقعیت های تهدید آمیز یا فشار احساس تنش و اضطراب می کنیم.
این گونه احساسات، واکنش های بهنجاری در برابر فشار روانی است. اضطراب امتحان پدیده ای رایج است که به وفور در مراکز آموزشی و تحصیلی دیده می شود و همبستگی زیادی با عملکرد موفقیتآمیز یا ناموفق دانشآموز دارد.
فرد دارای اضطراب امتحان، فردی است که به خوبی مواد موضوعات درسی کلا سی و دوره را فراگرفته است. اما به دلیل اضطراب قادر به بیان دانسته های خویش در امتحان نیست.
بنابراین انتظار می رود بین نمره های اضطراب امتحان و نمره های دروس رابطه معکوسی وجود داشته باشد.
تحقیقات متعددی در مورد تاثیر اضطراب صورت گرفته است .

داشتن مهارت های زیر از اضطراب دانش آموزان می کاهد:

۱- داشتن یک برنامه ریزی اصولی و منسجم برای مطالعه درس های خود هستند. 2- هنگام مطالعه تمرکز ل زم را داشته باشند.3-  اوقات مطالعه خود را برای دروس مختلف تقسیم می کند.4-  برنامه درسی هر روز را همان روز مطالعه می کند

 پیشنهادهایی برای کاهش میزان اضطراب امتحان

 -والدین باید انتظارات و توقعات خود را با علا یق و استعدادهای جوانان منطبق کنند

2- از تنبیه کردن کودکان و نوجوانان به دلیل گرفتن نمره کم خودداری کنند. این کار نه تنها باعث پایین آمدن اعتماد به نفس و عزت نفس تحصیلی آنها خواهد شد. بلکه زمینه ذهنی منفی ای نسبت به تحصیل در او ایجاد می کند

3- والدین باید نقاط قوت و استعدادهای فرزندان خود را بشناسند و آنها را تایید و تقویت کنند.
۴- معلمان نیز باید سطح توقعات خود را با توانایی ها و استعدادهای دانش آموزان هماهنگ سازند

5- معلمان باید محیط مساعد و آرامی برای دانشآموزان در جلسه امتحان فراهم آورند تا حالت تنش دانش آموزان از بین برود و اضطراب آنان کاهش یابد

6.-والدین و معلمان باید از مقایسه دانش آموزان با سایر  همسالا ن و همکلا سان جدا خودداری کنند تا از ایجاد احساس حقارت و اضطراب جلوگیری شود

7-اگر دانش آموز بیاموزد که در تمام موقعیت های حساس زندگی به خداوند تکیه کند. آرامش بیشتری خواهد داشت آموختن دعا یا سوره ای کوتاه از قرآن به کاهش اضطراب دانش آموز کمک می کند

8-مشاوران مدارس یا معلمان حتی الا مکان،روش های صحیح مطالعه و برنامه ریزی درسی را به دانش آموزان بیاموزند. دانش آموزان باید بدانند که آمادگی کافی برای امتحان باعث کاهش اضطراب می شود و بازده تحصیلی را بالا می برد

.

گلچینی از کتاب «اخلاق برای همه » - محمود مشکی ماجلان

1/الف-ازنخستین گناه بپرهیزید.

ب-هیچ وقت درکاری که وارد نیستید نظرندهید.

ج- مآل اندیش باشید.(درباره نتایج  پر کاری فکر کنید)

د-ازشوخی زیاد بپرهیزید.

ه-درمتهم کردن افراد ،بی پروا نباشید.

و-تاکاری راتمام نکرده اید به کاردیگری مشغول نشوید.

ز- در خود وضعی به وجود آورید که از ترک معصیت لذت ببرید

ه- با انصاف باشید

ط- گوشه نشین نباشید

ی- اراده خود را قوی کنید

ک- آیا پیمان خود را محترم می شمارید ؟

ل- هرگز از انتقاد نترسید

م- برخورد خود رابامردم خوب کنید

ن- زحمات پدر و مادر خودرانادیده نگیرید

س- همیشه خیرخواه دیگران باشید

ع- از راز نیاز سحری غافل نباشید

ف – به هنگام قدرت خور را گم نکنید

ص- هنگامی که صحبت می کنید به فکر شنونده باشید

ق- در هر کاری حساب دخل وخرج مادی و معنوی آن را بکنید

ر- آیا در زندگی هدفی دارید

ش- از تکبر بپرهیزید

ت- مقلد چشم و گوش دیگران نباشید

ث- هرگز در کارهای شخصی دیگران تجسس نکنید

خ – آیا به معنویات توجه دارید ؟

ذ- کارهای خودرامنظم کنید

ض-  با هوس مبارزه کنید

ظ- تافکر نکرده اید سخن نگویید

غ- در هر کاری به اهل فن مراجعه کنید

1/2 الف :از وصیت کردن نهراسید

ب- حقوق دیگران را محترم بشمارید

ج- از یأس و نومیدی بپرهیزید

د – چگونه می توان در خود روح امید ایجاد کرد ؟

ه- از تفکر غافل نباشید

و- جهان دیگر را فراموش نکنید

ز- خود را به دخانیات معتاد نکنید

ح- تحرک داشته باشید

ط- توبه رابه تأخیر نیندازید

ی- با توکل بر حق به خود تکیه کنید

ک- خودتان را در معرض اتهام را قرار ندهید

ل- هیچ را موررد تمسخر قرار ندهید

م-مردم را بی جهت سرگردان نکنید

ن- همیشه به یاد خدا باشید

س- شما هرگز در همه رشته ها متخصص نخواهید شد

ع- از وظایف دینی تنها به نماز و روزه اکتفا نکنید

ف- دوستان  خود را محدود کنید (با هر کس و ناکس دوست نباشید )

ص- قید های موهوم را کنار بگذارید

ق- یک لحظه غفلت ممکن است صد سال راه شما رادور کند

ر- مصیبت های خیالی را کنار بگذارید

ش- خود رابه مطالعه عادت دهید

ت- همه اوقات خود را صرف آزایش مصرف نکنید

ث- فضیلت آدمی به چیست ؟

خ- بزرگ منش باشید

ذ- ازبحث های جدل آمیز بپرهیزید

ض- بردبار باشید

ظ- خسیس نباشید

غ- همیشه یک رنگ باشید

1/3 الف – به کسی حسادت نورزید

ب- متوجه با شید شما رابه ناگهان به فساد نکشانند

ج- به مادّیات خیلی دل نبندید

د- نسبت به حیوانات مهربان باشید

ه- بردیگران سخت نگیرید

و-  ازریاکاری بپرهیزید

ز- از مشورت با دیگران غافل نباشید

ع- به دستورات مذهبی  بی اعتنا نباشید

ذ- کارها  را سرهم بندی نکنید (کارهایتان برپایه و اساس محکمی استوار باشد )

ی- در هر کاری از راهش وارد شوید

ک- بر گذشته افسوس نخورید

-0 پرکاری را طوری شروع کنید که در فعل و ترک آن عاجز نشوید

ل-همه درهای ارتباط با خدارا نبندید

ن-  چاپلوس نباشید

ص- هرگز خودتان را شخص و گروهی نفروشید

ع -  بیش از یکبار در چاله نیفتید

ف- عیب جویی را کنار بگذارید

ض- حتمی المقدور ازکاری که به آن علاقه ندارید بپر هیزید

ق - نمک شناس باشید

ر- همه اسرار خود رابه دیگران نگویید

ش- از خودتان زیاد تعریف نکنید

ت- در قضاوت عجله نکنید

ث -با وسوسه مبارزه کنید

خ- آرزوهای موهو م رااز سر خود دورکنید

ذ- خیلی به تعریف مردم دل خوش نکنید

ض- هیچ وقت از تحصیل دست نکشید

ظ – هرگز خودرابیش از آنچه هستید جلوه ندهید

غ- با گذشت باشید

4/الف- درامور معنوی به بالادست خود نگاه کنید.

ب-علاج واقعه قبل ازوقوع باید کرد.

ج-تنها درباره ی ناراحتی فکر نکنید .

د- پشت سر دیگران غیبت نکنید .

ه- هنگام خوشی ، ناخوشی ها را از یاد نبرید.

و-حقوق دیگران را محترم بشمارید.

ز- آسایش حقیقی را درثروت زیاد جستجو نکنید .

ح- حتی بادشمنان خود نیز با عدالت رفتار کنید .

ط – منفی باف نباشید.

ی-سعی کنید امروزتان از دیروزتان بهتر باشد.

ک-هرگز زیر بار ظلم نروید.

ل –هرگز دل کسی را نشکنید .

م- هیچ وقت مرعوب قدرت ظاهری دیگران نشوید .

ن-از مناظر زیبای طبیعت لذت روحانی ببرید.

س –مراقب احوال فرزندانتان باشید.

ع- شخصیت شما به خود شماست نه به پدرانتان.

ف- ازیاوه گویی بپرهیزید.

ص-آیا عقل شما براحساستان غالب است ؟

ق-سعی کنید،همیشه شغلی داشته باشید.

ر-قناعت پیشه باشید.

ش-ازعزایزخدا دادی استفاده کنید.

ت-همیشه میانه روباشید.

ث-تفریح با تقوای وپرهیز گاری منافات ندارد.

خ-موقع شناس باشید.

ذ-ازگذشت زمان عبرت بگیرید.

ض-از بد زبانی و فخاشی بپرهیزید.

ظ-تاکاملا کسی رانشاخته ایدجلوی مردم ازاو

تعریف یا نکوهش نکنید.

غ-بدبینی یا خوش بینی زیاد رااز خود دور کنید.

5/الف-به کودکانتان شخصیت دهید

ب- از محاسبه نفس غفلت نکنید

ج- پرتوقع نباشید

د- در معاشرت های خود خیلی دقیق  باشید  

ه- از پر حرفی بپرهیزید

و- فرصت ها را از دست ندهید

ز- با حیا باشید

ح- آیا بر قوای حیوانی خود تسلط دارید ؟

ط- از کار های زشت دیگران انتقاد کنید

ی- مشکل گشا باشید نه مشکل ساز

ک- هرگز منّت بر کسی نگذارید

ف – گاهی به گورستان بروید

م- از پر خوری بپرهیزید

ن- موهوم را با خرافات حقایق مخلوط نکنید

 س )فکر خود را در ارزنده به کار بیندازید

ع) خودرا بشناسید

ف ) هرگز میان فقر و غنی فرق مگذارید

ص) در منزل بدرفتاری نکنید

ق) حتی المقدور خود راپیش مردم فقیر نشان ندهید

ر- رودر بایستی راکنار بگذارید

ش- هرگز برای بزرگ نشان دادن خود دیگران را کوچک نکنید

ت- اغراق گویی بپرهیزید

ث- همیشه باررا اندازه خود  بردارید

خ- از جهل غرور آمیز بپرهیزید

ذ- از انتقامجویی بپرهیزید

ث- ضیافت های خود را به ثروتمندان اختصاص ندهید

ظ- امانت دار باشید

غ- در انجام کار مردم کوتاهی نکنید

6/الف – عبادت خود را با بی رغبتی انجام ندهید

ب- وعده های توخالی ندهید

ج – وظیفه شناس باشید

د- اسرافگر نباشید

ه- بدون اجازه نامه دیگران را نخوانید

و – با اخلاق خوب خود مردم را خوشحال سازید

ز- یتیم ها را فراموش نکنید

ح- همیشه با ادب باشید

ط- تفرقه انداز نباشید

ی – دیگران را فراموش نکنید

ک – مهربان باشید

ل- با همسایه خود چگونه هستید ؟

م- همیشه نظیف باشید

ن – از قرض الحسنه غفلت نکنید

س- گشاده رو باشید

ع- حقیقت را کتمان نکنید

ف- سحر خیز باشید

ص- نصیحت پذیر باشید

ر- گداپروری نکنید

ش- به عذر خواهان جواب منفی ندهید

خ- سبکبار باشید

ذ- پرده پوش باشید نه پرده در

ظ- ازقهقهه بپرهیزید

غ- درسلام کردن پیشی بگیرید

7/الف- از مشورت غافل نشوید

ب- احتیاط را از دست ندهید

ج- متوجه صدای خود باشید تا بلند نباشد

د) راستگو باشید

و) در نامگذاری فرزندانتان دقّت کنید

ز) صله ارحام را فراموش نکنید

ح ) به فکر دوران پیری هم باشید

ی)خوش قلب باشید ( کینه به دل نداشته باشید )

م )بادیگران مدارا کنید

س) مال حرام نخورید

ق)تجاهر به گناه نکنیم

ر) اختلاف دیگران را حل کنییم

ش)آبروی مردم را حفظ کنیم

د)هرگز دیگران را تحقیر نکنید

ک) با افراد مورد اتهام ننشینید

ق) قبل از تقاضا به حاجتمندان کمک کنید

ص) میان فرزندان خود با عدالت رفتار کنید

ز) دوستان خود را بعد از آزمایش انتخاب کنید

ک) هر چه را می شنوید فورا "نقل نکنید

خ) آخرت خود را به دنیای دیگران نفروشید

س) روزی چند آیه قرآن بخوانید

8/الف دیندار بید ین نبا شید

ب) برخطاهای خود گریه کنید

ح) عزیزان به ذلت افتاده را محترم بشمارید

م) در غیاب برادران خود از مصالح آنان دفاع کنید

ن) هر چه را که می دانید ، لازم نیست همه جا بگویید

غ) خود را ازبلاها مصون ندانید

ش) درباره چیزی که توانایی آن را ندارید ضمانت ندهید

ف) رفت و آمد با ثروتمندان را کمتر کنید

آسیب های اینترنت - محمود مشکی ماجلان

مقدمه

اینترنت، از تازه ترین دستاوردهای بشر و آخرین عضو خانواده تکنولوژی است که حدود چهل سال است قدم به زندگی انسان گذاشته و درعرصه های مختلف نقش آفرینی می کند.دنیای اینترنت دنیای مجازی است که با دنیای واقعی پیرامون ما تفاوت هایی دارد. درجهان مجازی، انسان با سرزمینی بدون مرز مواجه می گردد که از فرهنگ های مختلف تشکیل شده است. انسان با بهره جستن از اینترنت از فراسوی مرزها با فرهنگ های گوناگون آشنا می. شود باتوجه به اینکه اینترنت ابزاری وارداتی است به رغم جنبه های سودمند فراوان، می تواند بسیار آسیب زا نیز باشد. این آسیب زایی گروههای سنی خاصی را تهدید می کند که از اینترنت بیش تر استفاده می کنند. بنابراین، قشر نوجوان درمعرض تهدیدات جدی قرار دارد،. از این رو تماشای فیلم های جنایی و خشونت بار، هیجانات احساسات نوجوانان را تشدید می کند.بدین ترتیب یکی از وسایلی که امروزه در فضای خانه مشکل آفرینی می کند و حتی روابط والدین و فرزند نوجوان را تحت الشعاع خود قرار می دهد. بهره گیری نامناسب از فناوری اطلاعات در خانواده است که علاوه بر همه موارد گفته شده، گاه زمینه ضعف تحصیلی یا افت تحصیلی را فراهم می نماید و در مواقعی نیز موجب اصطکاک بین والدین و فرزندان می شود

مهم ترین آسیب های اینترنت عبارت اند از:

1-آسیب های فکری
با ورود اینترنت و رایانه به درون خانواده ها، بین والدین و فرزندان جدایی فکری، عاطفی و فیزیکی رخ می دهد. نتیجه ی تحقیقات نشان می دهد که درصد بالایی از نوجوانان و جوانان از اینترنت برای فعالیت های بیهوده ای نظیر: دوست یابی، بازی و صحبت با یک دیگر استفاده می کنند.محیط جذاب و به ظاهر صمیمانه ی سایت های اینترنتی سبب می شود که کاربر بدون آن که گذر زمان را حس کند در آن ها فعالیت داشته باشد. از طرفی، نوجوان که پشت میز رایانه و اینترنت نشسته است برنامه های سایت را لذت بخش تر از سخنان پدر و مادر می داند و در نتیجه، در ارتباطات، رفتار و زندگی اجتماعی او اختلال ایجاد می شود

2-آسیب های اجتماعی

-فرهنگی -کم رنگ شدن و از بین رفتن رابطه ی عاطفی کاربر با اعضای خانواده و تبدیل آن به رابطه ای سرد و مسالمت آمیز، از دیگر اثرهای نامطلوب اعتیاد به اینترنت است.

از طرفی، سودجویان از طریق القائات فرهنگی، زمینه را برای گریز فرهنگی کاربران فراهم می کنند و موجب از خود بیگانگی و از دست دادن هویت فرهنگی آنان می شوند.
کودکانی که از بدو زندگی و در دوران کودکی به دلیل کمبود فضاهای تفریحی و آموزشی در جامعه، در منزل با بازی های کامپیوتری مشغول می شوند، به تدریج نوعی انزواطلبی را پیش   می گیرند که در نهایت باعث منزوی شدن آنان از اجتماع می شود. حال آن که کودکان در دوران رشد می بایست با هم نوعان و کودکان هم سن خود بازی های دسته جمعی انجام دهند تا ارتباطات اجتماعی را فراگیرند. منزوی شدن کودک و بازی با افرادی که در دنیای واقعی وجود خارجی ندارند، در آینده ممکن است آثار بسیار منفی ونامطلوب در رفتارهای اجتماعی کودک ایجاد کند.

3-آسیب های اخلاقی
از جمله چالش های اساسی گسترش فن آوری ارتباطات در جهان، مخصوصا در کشورهای در حال توسعه، آسیب های فرهنگی و اجتماعی است. قرار گرفتن در معرض فرهنگ های گوناگون، آزادی های زیاد در یک دوره ی زمانی نسبتا کوتاه و امکان دسترسی به اطلاعات غیر اخلاقی گوناگون از طریق اینترنت، برخی از نمونه های این خطرها می باشد.

4-آسیب های جسمانی
الف)تیک ها، فشارهای عصبی، چشم درد، چاقی و انزوای اجتماعی را منجر می شود؛
ب)رکود فعالیت های معده، ایجاد چاقی، عدم جذب چربی ها، افزایش قند خون، کم شدن فعالیت کلی بدن و مشکلات تنفسی را به همراه دارد؛
ج)سبب افتادن سر شانه ها و خارج شدن ستون فقرات از حالت طبیعی می شود؛
د)کودکان و نوجوانان را از یادگیرهای شناختی، جسمانی و اجتماعی باز می دارد.(2)
بازی های کامپیوتری به سبب داشتن صفحات گرافیکی، تنوع رنگ و سرعت زیاد تعویض صفحات، تأثیرات منفی بر روی مغز و اعصاب کودکان می گذارد و از این راه برخی اختلالات را موجب می شود. تأثیرات منفی کامپیوتر بر بدن افراد شامل دردهای شدید کمر، دست، گردن و سر، که به صورت آرتروز ظاهر می شود و گاهی موجب ایجاد کیست معضلی در مچ دست می گردد.

آموزش خانواده، رکن توسعه

مؤثرترین رکن توسعة خانواده در شهر الکترونیک ، آموزش است . فناوری اطلاعات شرایطی به وجود می آورد که امکان آموزش هر چیز به هر کس، در هر جا و هر زمان فراهم شود. با توسعة آموزش الکترونیکی و آموزش مجازی فرصت‌های جدیدی برای خانواده به وجود می‌آید تا ضمن حفظ فرهنگ بومی از تجربیات مفید سایرین هم بتواند به خوبی استفاده نماید. این نوع سیستم آموزشی مزایای زیادی دارد که بعضی از آنها عبارت‌اند از :
 ـ آموزش هر کس در هر جا و هر زمان ، فارغ از هر گونه محدودیت نژادی ، سن و امثال آن و کاهش هزینه‌های فیزیکی ساختمان در ارتباط با آموزش
 ـ دسترسی آنی به منابع و اطلاعات در هر زمان
 ـ امکان کار جمعی و بحث‌های دو طرفه
 ـ فراهم بودن درس‌ها و منابع آموزشی روی خط به صورت منظم و یکپارچه با شرایطی متناسب‌تر از شیوة آموزشی سنتی
 ـ دسترسی به تجربیات دیگران در آموزش
 ـ یکنواخت کردن متون درس‌هاوانتخاب متن مورد علاقه براساس امکانات و توانمندی‌های فرد
 ـ به روز شدن کلیة متون آموزشی و درسی و سادگی روند آن
 ـ امکان ارزیابی و اندازه‌گیری آموزش خلاق
 ـ امکان ذخیره سازی تجربیات ( جلالی ، 138 ، ص 30 ـ 28 )

 توصیه‌هایی به خانواده‌های محترم
1ـ والدین راهنمای خوب و موثری برای فرزندانشان باشند، باید در این زمینه، مطالعه و مشاوره کرده ، اطلاعات و مهارت‌های خود را افزایش دهند و به روز کنند، تا توصیه های آنان برای فرزندان قابل قبول و پذیرش و دارای دقت و اعتبار باشد.
2ـ اینترنت ، خود به خود چیز بدی نیست ، مهم نحوة استفاده از آن است آیا شما  فرزندتان را ، که هنوز شنا کردن را بلد نیست ، در استخر عمیق یا دریا رها کنید؟ پس چگونه حاضرید فرزندتان را بدون مهارت وآمادگی در اقیانوس اطلاعات و تصاویر و فیلم‌ها و برنامه‌های مختلف با محتوای گوناگون فرهنگی ـ اجتماعی رها کنید ؟

  3ـ ورود رسانه‌ها به خانه ، یعنی ورود غریبه‌ها به خانه ! هرگز برنامه‌ها و فیلم‌هایی که متناسب با فرهنگ، سن و درک فرزندتان و ارزش‌های اخلاقی نیست ، چه از طریق شبکه‌های تلویزیونی ایران و چه شبکه‌های ماهواره‌ای را با فرزندتان تماشا نکنید.

4ـ برای تماشای تلویزیون و بازی با رایانه در منزل، ضوابطی که قابلیت اجرا باشد، با نظر فرزندتان در نظر بگیرید و خود به آن عمل کنید. محدودیت‌هایی را متناسب با سن و دورة تحصیلی فرزندتان اعمال کنید ( هرگز بدون زمان‌بندی و محدودیت ، پلی استیشن ، رایانه و تلویزیون را در اختیار آن‌ها ، حتی قبل از دبستان قرار ندهید تا به صورت یک عادت و اعتیاد غلط در بیابد، در این صورت در مراحل بعدی ، اصلاح و کنترل به راحتی قابل اجرا نیست ).

5ـ برای این که استفاده از رسانه ها به عنوان یک عادت مضر در نیاید، محیط زندگی خود و فرزندتان را متنوع کنید؛ مثلاً از طریق : کتابخوانی، قصه‌گویی، نقاشی ، کارهای دستی و امور هنری ، رفتن به موزه‌ها، کتابخانه‌ها پارک‌ها و مساجد، تفریح،ورزش ورزش(وراهپیمایی ، کوهنوردی و 000)برای این که فرزندان شما به مطالعه و سایر فعالیت های مثبت، علاقه‌مند شوند، خودتان نیز باید در عمل ، مثلاً اهل مطالعه باشید. بدین منظور نباید خودتان در حالی که روبه روی تلویزیون می‌نشینید و مقابل آن به خواب می‌روید، از فرزندتان بخواهید تلویزیون تماشا نکند و به مطالعه بپردازد!

 6ـ در خرید بازی های رایانه ای دقت کنید تا بهترین بازی‌های موجود در بازار را ، که برای رشد ذهنی، خلاقیت ، تجسم فضایی و سایر مهارت‌های فرزندتان مفید است ، با مشورت افراد خبره و مطلع، انتخاب کنید. از خرید بازی‌های خشن و مبتذل نیز جداً بپرهیزید.
7ـ به خاطر داشته باشید که استفاده از رسانه‌ها توسط فرزندان ، سبب بروز رفتارهای پرخاشگرانه ، خشن و انتقام جویانه و بی‌اعتنایی به ارزش های خانواده و بی‌علاقگی به درس و مسئولیت‌پذیری می‌شود. بهتر است هنگام تماشای فیلم‌ها و بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای ، برای فرزندانتان ( از سنین پایین ) توضیح دهید که این صحنه‌ها غیر واقعی و در قالب فیلم است و سخنان زشت و غیراخلاقی بازیگران را الگو قرا رندهند.

8ـ استفادة کنترل نشده از رسانه‌ها در منزل توسط خانواده‌های ایرانی ( چهار ساعت و نیم در روز) موجب کاهش ارتباط بین فردی و چهره به چهرة اعضا با هم شده، این امر فضای انفرادی را به جای فضای جمعی و اجتماعی خانواده حاکم می کند و کم کم افراد خانواده ترجیح می‌دهند به طور جداگانه (فردی ) در اتاق خود تلویزیون و رایانة مستقل داشته باشند ( پورحسین ، 1385ص 1) .

9ـ والدین باید بدانند که رسانه‌های گروهی امروزه نقشی فراتر از یک وسیلة  سرگرم کننده دارند. در واقع این وسایل به ابزاری فرهنگ ساز مبدل شده‌اند قدرت‌های مسلط جهانی می‌کوشند با استفاده از این ابزار زمینه‌های نفوذ فرهنگی خود را در سایر جوامع فراهم آورند.
10ـ کشورهای غربی با اسفاده از تکنولوژی رسانه‌ای و استفاده از جذابیت‌های آن سعی در انتقال و آموزش ارزش‌های فرهنگ غربی خود به سایر جوامع از جمله کشور ما دارند. در این میان کودکان و نوجوانان در اولویت‌اند. بنابر این شما با دست خود این فرصت را در اختیار آنان قرا رندهید.
11ـ سعی کنید مهارت‌های اساسی زندگی در عصر انفجار اطلاعات  همچون : انتخاب‌گری، خلاقیت ، انتقادگری، و مدیریت زمان و 000 را به فرزندان خود بیاموزید تا بدون آگاهی و هدف، در امواج اطلاعات و تصاویر، ماهواره و اینترنت ، غوطه‌ور غرق نشوند.                سخن پایانی

ـ رسانه‌، عاملی مؤثر در فرهنگ‌پذیری و انتقال ارزش‌ها وهنجارها و پر کردن اوقات فراغت است . رسانه‌ها، فرصت‌های تعاملات خانوادگی را از اعضای خانواده می‌گیرند و فضای خانواده را به سوی فردگرایی پیش‌ می‌برند. (  اختلال در روابط والدین با فرزندان و روابط همسران با هم). اینترنت ، در عین جذابیت ، در صورتی که استفاده از آن بدون ملاحظات و برنامه باشد، آسیب‌های روانی ، عصبی، اخلاقی را برای کاربران به دنبال خواهد داشت .
ـ اینترنت، وسیله‌ای برای آموزش های رسمی ( از راه دور ) بازماندگان از تحصیل بوده وعاملی مؤثری در جهت رفع تبعیض استفاده از اطلاعات و همسان‌سازی فرهنگی و آموزشی است و رسانه های ماهواره‌ای با توجه به گستره و نفوذ جهانی و استفاده از کیفیت برتر فناورانه و جذابیت‌های تصویری ، عاملی مؤثرتر در انتقال ارزش ها و هنجارها و فرهنگ غربی است .
ـ رسانه ها، از جمله اینترنت ، افراد را به صورت منفعل و پذیرنده در می‌آورند و غالباً قدرت انتخاب ، تحلیل و تفکر را از بیننده‌ها، خصوصاً کودکان و نوجوانان می‌گیرند.
ـ گسترش استفادة  بی حد و حصر از رسانه‌های جدید موجب  گسست فرهنگی و تقدس‌زدایی از ارزشِ های دینی و ملی و میراث فرهنگی به فر جامعة ایرانی می‌شود.

......................................................................................................

مابع) اعزازی ، شهلا ( 1378) . خانواده و تلویزیون : مرندیز.

http://mojelanblogsky.com